W&W No.7 - Thương Hiệu Cá Nhân: "Hiện diện" hay "Ẩn mình"?
- sharewithjasmine
- 15 thg 7
- 9 phút đọc
Đã bao giờ bạn tự hỏi: Xây dựng thương hiệu cá nhân rốt cuộc là để "hiện diện" hay để "ẩn mình"?
"Người ta thường nói về tầm quan trọng của việc tìm ra câu trả lời, nhưng mình nhận ra rằng, sức mạnh thực sự nằm ở việc đặt ra đúng câu hỏi. 'Wander & Wonder' là series về chính hành trình đó: từ những ngày tháng 'wander' mông lung trong những ngã rẽ, những quyết định của sự nghiệp, cho đến khoảnh khắc 'wonder' - khoảnh khắc mình dám hỏi và bắt đầu đi tìm lời giải cho những trăn trở của riêng mình. Chào bạn đến với post #7 trong series bài viết "Wander & Wonder" & cùng mình suy nghĩ về câu hỏi "Thương Hiệu Cá Nhân: "Hiện diện" hay "Ẩn mình"?"
Dạo gần đây, mình có nhiều suy ngẫm về hai chữ "thương hiệu", hay đúng hơn là "nhân hiệu". Có 2 luồng ý kiến trái ngược nhau đến mức gây hoang mang:
Luồng ý kiến #1: "Những người thực sự giỏi, thực sự bận rộn, họ không có thời gian làm thương hiệu cá nhân. Họ tập trung tạo ra giá trị, và công việc của họ tự nó đã là lời quảng cáo hùng hồn nhất. Giới siêu giàu hay người hướng nội cũng thế, họ kín tiếng và không thích phô trương."
Luồng ý kiến #2: "Thời đại này mà không làm thương hiệu cá nhân là một thiếu sót. Thậm chí có người còn 'chơi chiêu' để profile LinkedIn không avatar, không cover để tạo sự bí ẩn, thu hút."
Vậy, đâu mới là sự thật? Theo quan điểm của mình, cả hai luồng ý kiến trên đều có lý, nhưng chúng chỉ là những mảnh ghép của một bức tranh lớn hơn. Vấn đề không nằm ở việc "LÀM" hay "KHÔNG LÀM", mà nằm ở chỗ "LÀM NHƯ THẾ NÀO" và "VỚI MỤC ĐÍCH GÌ".
Đâu đó giữa hai lối đi này, có lẽ là một sự băn khoăn chung của rất nhiều người, trong đó có mình. Cùng mình tư duy 1 chút về vấn đề này nhé.
Nền tảng của một thương hiệu vững chãi: Bắt đầu từ chiến lược, không phải từ hành động
Trước khi nghĩ đến việc sẽ viết gì, sẽ xuất hiện ra sao, câu hỏi quan trọng hơn cần trả lời là: "Tại sao mình lại làm điều này?. Trong personal branding & marketing, người ta gọi đây là một quá trình tái định vị có chủ đích, là sự khác biệt nền tảng giữa "chiến lược" (strategy) và "chiến thuật" (tactics). Chiến thuật là những hành động bạn làm: một bài đăng, một tấm ảnh, một buổi chia sẻ. Nhưng chiến lược mới là chiếc la bàn luôn trả lời những câu hỏi "Tại sao?": Tại sao bạn làm điều đó? Cho ai? Và để đạt được điều gì? Nó không phải là những hành động bột phát, mà là một dự án có chiến lược. Nếu không có la bàn chiến lược, mọi hành động chỉ là những bước đi vô định.
Chiếc la bàn của mình rất đơn giản: tạo ra giá trị thật và kết nối sâu sắc.
Nó giúp mình nhận ra rằng, trong một thế giới có vô vàn lựa chọn, việc cố gắng làm hài lòng tất cả mọi người là con đường ngắn nhất để trở nên mờ nhạt. Thay vào đó, mình chọn trở nên "hoàn hảo cho một ai đó". Đó cũng là lúc mình chạm đến hai khái niệm nền tảng của marketing: Phân khúc (Segmentation) và Nhắm chọn (Targeting). "Phân khúc" là nhìn ra trong đám đông có những nhóm người với những giá trị và nhu cầu khác nhau. "Nhắm chọn" là can đảm quyết định: "Tôi sẽ tập trung toàn bộ tâm sức của mình cho nhóm này".
Công chúng không phải một khối đồng nhất. Sẽ có những người cần sự hào nhoáng, cần những công thức thành công nhanh chóng. Và có những người, giống như mình, trân trọng sự chân thật, những bài học từ thất bại, và những giá trị được xây đắp qua thời gian. Mình chọn nhóm thứ hai.
Với mình, đó là 10% những người thực sự "cùng tần số". Nghe có vẻ lạ, nhưng đây chính là cốt lõi trong chiến lược của mình. Mình không có tham vọng để 90% dân số biết và yêu thích Sharewithjasmine, mình không có nhu cầu làm người nổi tiếng đại chúng. Mình chỉ muốn tập trung toàn bộ tâm sức và sự chân thành của mình cho 10% những người thực sự "cùng tần số", những người tìm thấy giá trị trong những câu chuyện mình kể. Việc này không phải là giới hạn bản thân, mà là một sự lựa chọn có chủ đích để tạo ra những kết nối sâu sắc và bền vững nhất. Bởi vì khi đó, mình mới có thể trao đi những giá trị thật nhất, không pha trộn, không màu mè. Triết lý đó đã định hình nên những nguyên tắc rất riêng của mình trên hành trình sống và cả hành trình đang đi này.
Chữ ký, gương mặt, và trách nhiệm của sự rõ ràng
Mình vẫn nhớ những ngày đầu mới ra trường, làm việc trong các tập đoàn lớn. Một trong những bài học đầu tiên mình được dạy không phải về chuyên môn, mà là về trách nhiệm: "Bạn phải hoàn toàn chịu trách nhiệm với những gì bạn nói ra".
Nó bắt đầu từ một việc rất nhỏ: chữ ký cuối email. Mình luôn để đầy đủ thông tin. Khi họp hành hay trao đổi, mình luôn muốn đối phương thấy rõ mặt mình. Mình không tin vào việc "lập lờ" hay cố tỏ ra "ẩn giật, nguy hiểm". Sự rõ ràng là biểu hiện đầu tiên của sự tôn trọng và tính chuyên nghiệp.
Mình từng thấy những CEO chỉ đề một cái tên trong email, có lẽ đó là một cách thể hiện quyền lực. Nhưng mình cũng gặp những người lãnh đạo rất khiêm tốn và gần gũi. Mình chọn sự gần gũi, bởi nó tạo ra niềm tin.
Trong marketing, những hành động nhỏ và nhất quán này chính là một phần của "lý do để tin tưởng" (Reason to believe). Nó không chỉ là lời nói, mà là bằng chứng sống cho thấy thương hiệu của bạn đáng tin cậy.
Câu chuyện về "Ánh sáng vay mượn"
Thế giới bây giờ chuộng những khung hình có người nổi tiếng, có Influencer. Nhưng mình lại rất khắt khe với việc đó. Mình rất cẩn trọng với việc xuất hiện trong cùng một khung hình với người nổi tiếng. Mình gọi đó là "ánh sáng vay mượn". Mình chưa bao giờ có nhu cầu "mượn" hình ảnh của người khác để làm thương hiệu cho mình. Bởi một lẽ rất đơn giản:
Thứ duy nhất mình có thể biết rõ là giá trị của bản thân mình. Thứ duy nhất mình nắm giữ được là hình ảnh của chính mình. Còn những người khác, giá trị và vị thế của họ được xây nên từ điều gì, vốn nằm ngoài khả năng thấu hiểu trọn vẹn của mình.
Triết lý này của mình chính là nền tảng của sự Chân thực (Authenticity), một trong những yếu tố quan trọng nhất để xây dựng một thương hiệu mạnh. Nó đảm bảo rằng những gì mình chia sẻ được xây dựng từ giá trị tự thân, không phải từ danh tiếng của người khác. Điều này không có nghĩa là mình tự cô lập. Mình không "vay mượn" ánh sáng của người khác, nhưng sáng tạo không đến từ hư không, do đó mình luôn cởi mở để học cách họ xây dựng ngọn đèn của riêng họ.
Vậy nên, mình chỉ chọn xuất hiện cùng khung hình với một người khác trong ba trường hợp:
Khi mình đang đại diện cho thương hiệu của công ty mình làm việc & có quan hệ công việc với người đó.
Khi sự hợp tác đó tạo ra giá trị thực sự cho cả hai bên ở góc độ cá nhân.
Và cuối cùng, khi mình thật lòng quý mến họ ở tư cách cá nhân, dù giữa chúng tôi không có bất kỳ lợi ích công việc nào.
Số người mà mình chủ động xin chụp hình chung lại càng ít hơn. Đó không phải là kiêu ngạo, mà là sự tôn trọng. Tôn trọng giá trị của chính mình và tôn trọng hành trình của người khác.
Ánh sáng tự thân có thể không chói lòa, nhưng nó bền bỉ và ấm áp.
Vậy cuối cùng, chúng ta làm thương hiệu cá nhân để làm gì?
Sau tất cả, mình nhận ra mục đích của nó không phải để "đánh bóng tên tuổi" cho thật kêu, thật lộng lẫy. Mục đích của nó thực tế và sâu sắc hơn nhiều:
Để giới thiệu chính xác bạn là ai: Trong một thế giới ồn ào, thương hiệu cá nhân là cái bắt tay của bạn khi bạn không có ở đó. Nó giúp người khác hiểu đúng về bạn ngay từ đầu.
Để tạo ra giá trị với đúng người bạn cần kết nối: Một thương hiệu rõ ràng sẽ như một thỏi nam châm. Nó hút những người cùng tần số, cùng giá trị và tự động đẩy ra những người không phù hợp. Nó tiết kiệm thời gian và năng lượng cho tất cả mọi người.
Và quan trọng nhất, để kiểm soát những gì đúng về bạn: Chúng ta đang sống trong một thế giới nhiều hư ảo, thêu dệt. Con người thì luôn thích bàn tán về người khác như thể họ hiểu hết mọi thứ.
Mình nhớ có lần xin nghỉ ở một tập đoàn, một đồng nghiệp cấp cao đi đồn rằng mình bị cho nghỉ vì hỏi lung tung trong hội nghị. Sự thật là dù xin nghỉ nhưng mình được giữ lại để điều chuyển qua vị trí khác sau khi xin nghỉ & bày tỏ việc chán vị trí ban đầu được sắp xếp. Nghe chuyện đó, mình chỉ thấy buồn cười. Thế giới quan của họ phản ánh nội tâm sợ sệt của chính họ, không phải sự thật. Điều này làm mình nghĩ đến cuốn "Brag!" của Peggy Klaus. Bà chỉ ra rằng, nhiều người trong chúng ta ngại nói về thành tựu của mình vì sợ bị gọi là "khoe khoang". Nhưng việc lên tiếng một cách tự tin, dựa trên sự thật để bảo vệ câu chuyện của mình không phải là khoác lác, mà là một hành động cần thiết.
Và đây cũng là lúc mình nhận ra một sự thật quan trọng trong việc xây dựng thương hiệu: thương hiệu không phải là sản phẩm, mà là một "hình ảnh trong tâm trí" (mental image) của công chúng. Việc mình chọn luôn là chính mình, luôn xưng "mình" để dặn lòng bỏ cái tôi sang một bên khi giao tiếp, học hỏi & lắng nghe, tạo ra một hình ảnh thương hiệu nhất quán, khiêm tốn nhưng đầy nội lực mà mình muốn bản thân hướng tới. Nếu bạn không tự mình kể câu chuyện của mình một cách chân thực, người khác sẽ "viết" nên một hình ảnh khác về bạn trong tâm trí họ. Xây dựng thương hiệu cá nhân, vì thế, là một hành động chủ động kiến tạo và bảo vệ "hình ảnh trong tâm trí" mà bạn mong muốn.
Giữa một thế giới luôn cố gắng biến bạn thành một ai đó khác, được là chính mình một cách trọn vẹn đã là một thành công. Và thương hiệu cá nhân, với mình, chính là chữ ký cho sự thành công đó.
Câu trả lời cho câu hỏi mở đầu là gì?
Sau tất cả, mình tin rằng thương hiệu cá nhân không phải là cuộc chiến giữa "hiện diện" và "ẩn mình". Nó là một hành trình để trả lời câu hỏi: "Làm thế nào để thể hiện giá trị của mình một cách hiệu quả và chân thành nhất đến đúng người cần mình?". Dưới đây là một vài đúc kết từ chiếc la bàn của cá nhân mình:
Thương hiệu là để "soi chiếu", không phải để "đánh bóng": Mục đích không phải là tạo ra một phiên bản hào nhoáng hơn, mà là để soi chiếu con người và giá trị thật của bạn. Những câu chuyện, những kinh nghiệm, những lần "đánh đổi" của bạn chính là "lý do để người khác tin tưởng" mạnh mẽ nhất.
Hãy là phiên bản chân thật nhất, không phải phiên bản hoàn hảo nhất: Việc bạn dám chia sẻ cả những sai lầm, dám "bỏ cái tôi sang một bên" sẽ tạo ra sức mạnh kết nối lớn hơn bất kỳ hình ảnh hoàn hảo nào. Đừng cố gắng sáng tạo mình thành 1 phiên bản lạ lẫm, hãy chỉ ghi lại & chia sẻ hành trình của bạn. Bởi vì sự chân thành và những câu chuyện thật sẽ lay động và ở lại trong lòng người khác lâu hơn.
Tập trung vào chiều sâu kết nối, không phải độ rộng của đám đông: Can đảm lựa chọn nhóm đối tượng 10% của bạn và phục vụ họ một cách tốt nhất. Một kết nối sâu với một người còn giá trị hơn ngàn lượt "like" từ những người không thực sự hiểu bạn.
Cuối cùng, câu trả lời không phải là "hiện diện" hay "ẩn mình". Mà là hiện diện một cách có chủ đích và chân thật với đúng người cần bạn.
Hy vọng những dòng này sẽ chạm đến bạn, và có thể, chúng ta lại có thêm một điểm chung trên hành trình này. Hẹn gặp 1 ngày không xa.
Jasmine Nguyen
P/s: Tặng bạn 1 vài tài liệu về personal branding để tự đọc & khám phá thêm nhé:
Bình luận